Darowizna samochodu w rodzinie – kiedy unikniesz podatku?

Na czym polega darowizna samochodu? 

Darowizna samochodu, zgodnie z przepisami znajdującymi się w art. 888 Kodeksu Cywilnego, to umowa, w ramach której jedna osoba (darczyńca) zobowiązuje się do bezpłatnego przekazania należącej do niego rzeczy innej osobie (obdarowanemu). Możliwe jest przekazania komuś nie tylko całego pojazdu, ale też jego części, co w praktyce oznacza przeniesienie udziału w prawie do własności. W efekcie samochód będzie miał co najmniej dwóch współwłaścicieli – co w przypadku posiadania przez jednego z właścicieli przebiegu historii ubezpieczenia pozwoli na skorzystanie z jego zniżek i uzyskanie niższej składki za ubezpieczenie.

O ile większość umów darowizn podpisywana jest w formie aktu notarialnego, o tyle w przypadku podarowania komuś samochodu nie jest to konieczne, o ile darczyńca rzeczywiście przekaże pojazd innej osobie.

Najczęściej spotykana jest darowizna samochodu w rodzinie, ponieważ to najprostsza i jednocześnie najmniej kosztowna forma przekazania prawa własności. Oczywiście możesz podarować pojazd osobie spoza rodziny, jednak w takiej sytuacji wiązać się to będzie z koniecznością zapłacenia przez obdarowanego podatku – jego wysokość będzie uzależniona od tego, w której grupie podatkowej znajduje się nowy właściciel.

Uwaga! Choć umowa darowizny samochodu nie musi być sporządzona w formie aktu notarialnego, warto się na to zdecydować, by uniknąć ewentualnych problemów i nieporozumień w przyszłości. Jest to wskazane zwłaszcza w przypadku właścicieli aut, którzy obdarowują członków dalekiej rodziny albo osoby zupełnie z nimi niespokrewnione.

Jak wygląda umowa darowizny samochodu w rodzinie?

Darowizna samochodu w rodzinie wymaga sporządzenia i podpisania przez obie strony stosownej umowy (o tym, co powinna zawierać, piszemy w dalszej części artykułu), a także wizyty obdarowanego w Urzędzie Skarbowym w terminie 6 miesięcy od podpisania umowy. Czy to oznacza, że będzie on musiał zapłacić podatek? Nie, o ile znajduje się w tzw. 0 (zerowej) grupie podatkowej. W takiej sytuacji wystarczy zgłoszenie naczelnikowi Urzędu Skarbowego aktu darowizny samochodu (na druku SD-Z2).

Komu można podarować samochód, by nie zapłacić podatku? Do 0 grupy podatkowej należą członkowie najbliższej rodziny. Oprócz męża lub żony,są to także:

• córka i syn;
• matka i ojciec;
• babcia i dziadek;
• macocha i ojczym;
• prababcia i pradziadek;
• siostra i brat;
• pasierb i pasierbica.

Jeżeli więc należysz do którejś z tych kategorii, nie musisz płacić podatku, gdy otrzymałeś w darowiźnie samochód.

Uwaga! Zgodnie z polskimi przepisami prawnymi do najbliższej rodziny nie są zaliczani zięciowie oraz teściowie – należą oni do I grupy podatkowej.

Kiedy zapłacisz podatek od darowizny samochodu?

Kiedy należy liczyć się z dodatkowymi opłatami za darowiznę samochodu? Podatek zapłacą obdarowani, którzy należą do I, II lub III grupy podatkowej. Ich definicje znajdują się w ustawie o podatku od darowizny i spadku.

Przykład. Jeżeli darowizna samochodu dotyczy osoby z I grupy podatkowej, obdarowany zapłaci 3% podatku w przypadku samochodu o wartości do 10 278 zł. Dla obdarowanego z II grupy podatkowej będzie to 7%, zaś z III 12%.

Uwaga! W przypadku każdej z grup podatkowych można korzystać z kwoty wolnej od podatku, dzięki której nawet w przypadku darowizny samochodu dla osoby z dalszej rodziny można uniknąć dodatkowych kosztów. Dla I grupy podatkowej wynosi ona 9637 zł, zaś II i III – 7276 zł.

Czym się różni darowizna samochodu w rodzinie?

Różnica polega oczywiście na obowiązku zapłacenia podatku od darowizny samochodu. W przypadku najbliższej rodziny osoba obdarowana nie poniesie z tego tytułu jakichkolwiek kosztów. Jeżeli jednak obdarowany należy do dalszej rodziny albo nie jest w jakimkolwiek stopniu spokrewniony z darczyńcą, musi liczyć się z obowiązkiem zapłacenia podatku (chyba, że wartość nie przekracza kwoty wolnej od podatku).

Pamiętaj! Zasady te dotyczą również darowizny części samochodu – jeżeli umowa podpisywana jest z członkiem najbliższej rodziny, nie zapłaci on podatku.

Jak najłatwiej zgłosić lub zapłacić podatek od darowizny? Można to zrobić osobiście w Urzędzie Skarbowym albo online. Jeżeli wybierzesz drugą opcję, powinieneś wejść na stronę Gov.pl, gdzie znajdziesz dokument SD-Z2 w wersji elektronicznej. Wystarczy go wypełnić, a następnie podpisać i wysłać do właściwego Urzędu Skarbowego. Aby było to możliwe, należy posiadać dane autoryzujące albo kwalifikowany podpis elektroniczny.

Oczywiście złożenie formularza jest bezpłatne – niezależnie od tego, czy zrobisz to osobiście, czy przez Internet. .

Darowizna samochodu – wzór i formalności do spełnienia

Niezależnie od tego, czy darowizna samochodu dotyczy najbliższego członka rodziny, czy jakiejkolwiek innej osoby, wymaga sporządzenia odpowiedniej umowy. Można dokonać tego samodzielnie (nawet odręcznie) i bez udziału notariusza, co pozwoli Ci na spore oszczędności. Jeżeli jednak chcesz zyskać na czasie, możesz skorzystać z gotowej umowy darowizny samochodu – wzór takiego dokumentu znajdziesz w wielu miejscach w Internecie. W każdym przypadku dokument zyskuje moc prawną w momencie wydania podarowanego samochodu.

Jak prawidłowo wypełnić umowę darowizny samochodu w rodzinie? Musisz pamiętać o kilku elementach, które powinny się w niej znaleźć. Mowa tu o:

• dacie oraz miejscu zawarcia umowy darowizny;
• wskazaniu stron – obdarowującego i obdarowanego;
• danych obdarowującego i obdarowanego, takich jak imię i nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania, numer dowodu osobistego lub numer paszportu;
• danych samochodu, takich jak marka, model, rok produkcji, numer VIN, numer rejestracyjny oraz numer silnika;
• wartości podarowanego samochodu;
• dacie przekazania samochodu;
• oświadczeniu darczyńcy o posiadaniu prawa własności samochodu;
• oświadczeniu darczyńcy o darowaniu samochodu albo jego części;
• oświadczeniu obdarowanego o przyjęciu samochodu albo jego części;
• podpisach darczyńcy i obdarowanego.

Umowa darowizny samochodu w rodzinie powinna być sporządzona w dwóch egzemplarzach – po jednym dla darczyńcy oraz obdarowanego. Pominięcie któregoś z powyższych elementów, w tym podpisów obu stron, może wiązać się z późniejszymi problemami, np. podczas zgłoszenia w Urzędzie Skarbowym. Dlatego warto dokładnie sprawdzić treść umowy jeszcze przed jej podpisaniem.

Przerejestrowanie samochodu po otrzymaniu darowizny

Darowizna samochodu w rodzinie wiąże się z kilkoma obowiązkami. Poza sporządzeniem umowy i wydaniem pojazdu, będącego jej przedmiotem, niezbędne okaże się również przerejestrowanie auta. Obowiązek ten spoczywa na obdarowanym i powinien zostać spełniony w ciągu 30 dni od wydania samochodu. Jak tego dokonać?

Należy udać się do Wydziału Komunikacji właściwego dla miejsca zamieszkania obdarowanego i złożyć tam stosowny wniosek. Obdarowany powinien posiadać przy sobie umowę darowizny samochodu, dokument tożsamości (dowód osobisty lub paszport), aktualne ubezpieczenie OC, zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu (jeżeli jest wymagane), a także dokumenty dotyczące podarowanego auta (dowód rejestracyjny i kartę pojazdu).

Po dopełnieniu formalności urzędnicy zmienią w rejestrze dane aktualnego właściciela na dane osoby obdarowanej.

Uwaga! Fakt podarowania samochodu musi również zgłosić darczyńca. Powinien on odwiedzić Wydział Komunikacji w ciągu 30 dni od wydania pojazdu.

Darowizna samochodu w rodzinie – czy trzeba zgłosić do Urzędu Skarbowego?

Tak, ale wyłącznie wtedy, gdy wartość wszystkich darowizn przekracza łącznie 9637 zł od jednej osoby w ciągu pięciu lat. Oznacza to, że jeżeli członek najbliższej rodziny otrzymał w ramach darowizny samochód warty 9500 zł, nie musi zgłaszać tego faktu do Urzędu Skarbowego. Obowiązek ten pojawi się dopiero wtedy, gdy w ciągu najbliższych 5 lat (od daty wydania pojazdu) otrzyma kolejną darowiznę, która – w tym wypadku – będzie warta co najmniej 138 zł.

Co w sytuacji, gdy umowa darowizny samochodu dotyczy osób z innych grup podatkowych? Wtedy muszą one samodzielnie obliczyć kwotę podatku, opłacić ją i złożyć stosowne zeznanie w Urzędzie Skarbowym.

Ubezpieczenie OC a darowizna samochodu – co musisz zrobić?

To jednak nie koniec obowiązków. Po wydaniu pojazdu osobie obdarowanej dotychczasowy właściciel samochodu powinien zgłosić ten fakt do Towarzystwa Ubezpieczeniowego, w którym wykupił polisę OC. W tym wypadku ma na to 14 dni, a więc nieco mniej niż na zgłoszenie darowizny do Urzędu Skarbowego.

Oczywiście po przeniesieniu polisy OC na obdarowanego może on kontynuować albo wypowiedzieć umowę (bez ponoszenia dodatkowych kosztów). Czasami ta druga opcja jest lepsza, ponieważ pozwala na znalezienie korzystniejszej oferty – zwłaszcza, jeżeli nowy właściciel posiada zniżki za bezszkodową jazdę.

Uwaga! Jeżeli, jako osoba obdarowana, zdecydujesz się na kontynuowanie polisy OC, musisz pamiętać o tym, że nie zostanie ona automatycznie odnowiona w momencie wygaśnięcia!

Warto również wspomnieć o tym, że w sytuacji, gdy osoba obdarowana zrezygnuje z aktualnej polisy OC i wypowie umowę ubezpieczenia, darczyńca ma prawo ubiegać się o zwrot części składki za niewykorzystany czas. Jest to bardzo korzystne rozwiązanie, które w niektórych przypadkach pozwoli na odzyskanie nawet kilkuset złotych!

Czy można oddać w darowiźnie część samochodu?

Tak – darowizna może dotyczyć nie tylko całego pojazdu, ale również jego części, np. połowy. Decydując się na takie rozwiązanie, należy określić procentowy udział we własności w ramach darowizny samochodu. Podatek w takiej sytuacji będzie zależał od tego, do której grupy należy osoba obdarowana i o ile wyliczona wartość przekroczyła kwotę wolną od podatku. Oczywiście członkowie najbliższej rodziny również w tym wypadku nie muszą obawiać się jakichkolwiek dodatkowych kosztów – muszą tylko pamiętać o zgłoszeniu darowizny samochodu do Urzędu Skarbowego.

Warto pamiętać, że w sytuacji, gdy auto posiada więcej niż jednego właściciela, darczyńca ma prawo przekazać obdarowanemu udział procentowy własności, która należy wyłącznie do niego. Podarowanie komuś części pojazdu należącej do innej osoby jest niemożliwe.

Warto dodać, że współwłaścicielstwo może okazać się niezwykle korzystne, dlatego decyduje się na nie coraz więcej rodzin. Może dotyczyć zarówno męża i żony, jak też rodziców i dzieci, wpływając bezpośrednio na ubezpieczenie OC. Na takim rozwiązaniu skorzystają przede wszystkim młode osoby, które dopiero zyskały uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi. Zwykle polisy OC są dla nich droższe niż w przypadku wieloletnich kierowców, którzy mogą poszczycić się bezszkodową jazdą i posiadają z tego tytułu stosowne zniżki.

Jeżeli więc jesteś rodzicem, a Twoje dziecko dopiero otrzymało prawo jazdy, możesz zdecydować się na oddanie w darowiźnie wyłącznie części samochodu. Dzięki temu obdarowany skorzysta z niego tak, jak z własnego, ale zapłaci o wiele niższą składkę OC.

Uwaga! Decydując się na współwłaścicielstwo, należy pamiętać o tym, że osoba ze zniżkami może je częściowo stracić. Ma to miejsce w sytuacji, gdy drugi współwłaściciel (np. dziecko) spowoduje kolizję lub wypadek drogowy.