Jet lag – co to jest?
Jet lag jest przypadłością, z którą zmagają się osoby podróżujące przez kilka stref czasowych (co najmniej trzy) w kierunku równoleżnikowym (z zachodu na wschód lub ze wschodu na zachód). Jet lag objawia się przede wszystkim zaburzeniami snu oraz gorszym samopoczuciem i stanowi niemały problem – zwłaszcza dla osób, które chcą być jak najszybciej gotowe do zwiedzania czy realizowania swoich zadań biznesowych.
Warto wiedzieć, że jet lag nie wystąpi, gdy np. wybierzesz się samolotem do Wielkiej Brytanii, gdzie różnica czasowa wynosi zaledwie jedną godzinę. Będziesz mieć z nim do czynienia wtedy, gdy przekroczysz kilka stref czasowych, np. lecąc do Nowego Jorku. Jeżeli w Polsce jest godzina 8:00 rano, to w największym amerykańskim mieście zastanie Cię 2:00 w nocy. W takiej sytuacji uniknięcie jet lagu może być bardzo trudne.
Jakie są przyczyny powstawania jet lagu?
Powstawanie jet lagu związane jest z wewnętrznym zegarem biologicznym, który posiada każdy z nas. Reguluje on nasze procesy życiowe i sprawia, że organizm każdego z nas doskonale wie, kiedy należy być aktywnym (za dnia), a kiedy trzeba się wyciszyć i odpocząć (w nocy). Taki 24-godzinny rytm biologiczny jest bardzo istotny w kontekście prawidłowego funkcjonowania na co dzień, a jego zakłócenie może wiązać się z pewnymi nieprzyjemnymi dolegliwościami.
Jet lag, a więc nagła zmiana stref czasowych, powoduje rozregulowanie naszego zegara biologicznego. Docierając do innego zakątka świata, Twój organizm będzie musiał dostosować się do znacznie krótszego dnia i dłuższej nocy albo odwrotnie – w efekcie nie będzie do końca wiedział, jak zareagować na zbyt długi brak światła lub jego nadmiar. Musisz liczyć się więc z tym, że zaprotestuje, a Ty będziesz musiał zmagać się z kilkoma niepożądanymi objawami.
Jet lag – objawy
Najbardziej powszechnymi objawami jet lagu są zaburzenie snu oraz duże zmęczenie. Nic więc dziwnego, że często porównuje się go do nieprzespanej nocy. Również po niej występują tego rodzaju problemy, a organizm potrzebuje czasu i – przede wszystkim – odpoczynku, by dostosować się do zupełnie nowej dla niego sytuacji. Niestety, jeżeli podróżujesz do ciepłego kraju, gdzie temperatury oraz wilgotność powietrza są dużo wyższe niż w Polsce, o taką regenerację może być dużo trudniej niż po nieprzespanej nocy.
Do innych objawów jet lagu zaliczamy:
- rozdrażnienie i wahania nastroju;
- trudności ze skupieniem uwagi i koncentracją;
- bezsenność (lub zbyt dużą senność);
- złe samopoczucie;
- obniżoną sprawność fizyczną;
- problemy gastryczne;
- bóle głowy.
Oczywiście należy również liczyć się z tym, że objawy te zostaną spotęgowane np. w sytuacji, gdy lot samolotem był bardzo długi, wywołał stres albo zaburzył rytm spożywania posiłków. Warto więc przygotować się na jet lag i poszukać sposobów, które zminimalizują Twoje przyszłe problemy ze snem i samopoczuciem.
Zapobieganie i załagodzenie jet lagu
Choć jet lagu nie da się uniknąć całkowicie, można nieco zmniejszyć jego obawy – dzięki temu z jednej strony dolegliwości będą mniejsze, a z drugiej gorsze samopoczucie będzie trwało krócej.
Przygotowania warto zacząć już na kilka-kilkanaście dni przed podróżą, dostosowując nieco swój rytm dobowy do warunków panujących w innej strefie czasowej. Mówiąc inaczej, możesz kłaść się nieco później lub szybciej, w zależności od miejsca, do którego się wybierasz i godzin, jakie tam obowiązują. Podobnie warto potraktować spożywanie posiłków, co także pomoże Ci szybciej zwalczyć jet lag.
Pamiętaj! Jeżeli masz problem z szybszym zaśnięciem, możesz korzystać z bezpiecznych, ziołowych tabletek na sen, posiłkować się naparem z rumianku albo ciepłym mlekiem. Jeśli natomiast chcesz kłaść się później, polecamy mocną herbatę.
Kiedy już będziesz na pokładzie samolotu, przestaw zegarek na godzinę obowiązującą w nowym miejscu oraz zadbaj o odpowiednie nawodnienie organizmu. Pamiętaj również, by unikać alkoholu – jego nadmierne spożycie może tylko spotęgować jet lag!
Ile trwa jet lag?
Czas trwania jet lagu zależy przede wszystkim od tego, ile stref czasowych zmieniłeś i w jaki sposób zadbałeś o przestawienie swojego zegara biologicznego. Zwykle trwa 1-3 dni, jednak w niektórych przypadkach może się wydłużyć.
Dlatego warto pamiętać, by zaplanować swoją podróż i aktywności w miejscu docelowym pod kątem jet lagu – wtedy Twoja wycieczka wakacyjna lub służbowa będzie o wiele bardziej efektywna.
Jet lag – jak go uniknąć? Sposoby na jet lag
Jeżeli chcesz zminimalizować objawy jet lagu:
- zmodyfikuj rozkład swojego dnia na kilka dni przed podróżą;
- zadbaj o komfort (wygodne ubrania i buty) podczas długiego lotu;
- zrezygnuj ze spożywania kofeiny i alkoholu;
- w trakcie podróży dostarczaj swojemu organizmowi dużo wody;
- zapewnij sobie nieco aktywności podczas wielogodzinnej podróży (np. przespaceruj się chwilę między fotelami);
- spożywaj lekkostrawne posiłki i unikaj tych ciężkich, bogatych w tłuszcze oraz węglowodany;
- zrelaksuj się po przyjeździe, najlepiej włączając ulubioną muzykę i zażywając gorącej kąpieli;
- unikaj światła niebieskiego, emitowanego przez ekrany telefonów czy tabletów.
Kto jest najbardziej narażony na skutki zmiany stref czasowych?
Na silniejsze objawy jet lagu nieco bardziej narażone są osoby starsze. Wynika to z faktu, że ich organizmy regenerują się wolniej niż osób młodszych, dlatego mogą silniej odczuwać zmęczenie oraz dłużej przystosowywać się do nowego miejsca.
O czym warto pamiętać lecąc na wschód?
Podróżując w kierunku wschodnim i chcąc uniknąć jet lagu, warto przede wszystkim spróbować zasnąć już na pokładzie samolotu. Dzięki temu łatwiej powstrzymasz chęć snu już po przylocie i w ten sposób szybciej dostosujesz się do nowej rzeczywistości.
Masz problem z zaśnięciem? Skorzystaj ze wspomnianych tabletek nasennych (najlepiej skonsultować tę kwestię ze swoim lekarzem) albo sięgnij po lampkę wina, pamiętając przy tym, by nie przesadzić z alkoholem!
O czym warto pamiętać lecąc na zachód?
Jeżeli natomiast wybierasz się w kierunku zachodnim, unikaj snu na pokładzie samolotu. Aby było to łatwiejsze, postaw na lot w godzinach popołudniowych. W tym wypadku warto unikać nawet niewielkich ilości alkoholu, który może sprawić, że staniesz się bardziej senny.
Po przylocie postaraj się wytrzymać bez snu jak najdłużej – najlepiej do wieczora. Dzięki temu zwalczenie jet lagu będzie o wiele łatwiejsze.
Pamiętaj o ubezpieczeniu turystycznym przed wylotem!
Jak wspomnieliśmy na początku, do każdej podróży – zwłaszcza tej zagranicznej – warto odpowiednio się przygotować, nie tylko pod kątem jet lagu. Absolutną podstawą jest ubezpieczenie turystyczne, o którym powinieneś pamiętać. Dzięki niemu zyskasz większe poczucie bezpieczeństwa i zapewnisz sobie wsparcie ubezpieczyciela w wielu nieprzewidzianych sytuacjach.
Co więcej, wybierając odpowiednią polisę, unikniesz dodatkowych kosztów – np. związanych z leczeniem, wizytą u lekarza czy zakupem lekarstw (w przypadku zachorowania lub po wypadku). Im szerszy zakres ochrony wybierzesz, tym spokojniejszy sen zapewnisz sobie po dotarciu do miejsca docelowego!
